MS’te Uyku Bozuklukları ve Depresyon
Depresyon, MS’li bireylerde oldukça sık rastlanan bir durumdur. Uyku problemlerinin kafein gibi etkenlerden dolayı meydana geldiği düşünülse de her uykusuzluğun sebebi farklıdır.1 Uyku bozuklukları yaşam kalitenizi direkt olarak etkiler. Depresyon da bu uyku bozukluklarının temelindeki neden olabilir.1-4
Kişilerin depresyon belirtilerini bilmesi ve bu doğrultuda uyku bozukluklarının sebebini araştırması gerekmektedir.
Depresyon, MS’in yaygın görülen etkilerinden biridir. MS’li bireylerde depresyona rastlanma oranı, diğer insanlara göre %50 daha fazladır.1
Yaşanan uyku bozuklukları, genellikle depresif ruh halleriyle ilişkilidir. Bu depresif ruh halleri; uykusuz geceleri, uykuya dalmada yaşanan sorunları, sabahları çok erken uyanma problemlerini de beraberinde getirmektedir.
Uyku bozukluklarının depresyonun sonucu olduğu konusunda kesin bir kanı yoktur. Fakat bu iki konu birbiriyle ilişkilidir. Yapılan araştırmalarda, yetersiz uykunun depresif ruh hallerine sahip olma riskini 4 kat artırdığı gözlemlenmiştir.1
Depresyonda uyku bozukluklarının nedenleri
Uyku laboratuvarlarında yapılan çalışmalar, uykusuzluğa ilişkin çeşitli açıklamalar sunmaktadır. Çalışmalarda; beyin dalgaları ölçüldüğünde, depresyon yaşayanların özellikle stabil bir uyanma ve sadece hafif uyku durumuna sahip olduğu gözlemlenmiştir. Bu doğrultuda; depresyondaki bireylerin genellikle kısaltılmış derin uyku fazına sahip olduğu çıktısına ulaşılmıştır.
Buna ek olarak; bilim insanları, hormon seviyelerinin de uyku üzerinde olumsuz bir etki yaratabileceğini keşfetmiştir. İlk bulgulara göre depresyon yaşayan kişilerin vücutları, uykunun ilk aşamasında daha az büyüme hormonu üretmektedir. Bu hormon, derin uykuya geçişe izin verir ve depresyon yaşayan kişilerde yetersiz miktarda bulunur. Stres hormonu kortizol de uykuyu bozabilir ve sürekli uyanıklığa neden olabilir.
Depresif ruh hali gözlemlendiğinde; kişiler mutlaka ilgili bir hekime başvurmalıdır. Bu sayede bireylerin mevcut depresif durumlarına antidepresan ilaçlar ile müdahale edilebilir. Buna ek olarak; davranışsal tedaviler de uyku sorunlarına yardımcı olmaktadır.
Buna ek olarak; depresyon ve sonucunda ortaya çıkan uyku bozukluklarını önlemede, düzenli tedavi büyük önem taşımaktadır.
Uyku sorunları için ipuçları
Aşağıdaki yöntemler kaliteli uyku uyumanıza yardımcı olabilir:1,2
- Yatakta uyumayı tercih etmek.
- Düzenli saatlerde yatağa yatmak ve aynı saatte kalkmak.
- Uyku öncesi doktorunuzun önereceği rahatlatıcı egzersizleri yapmak.
- Yatak odasında sessiz ve loş bir ortam oluşturmak.
- Mümkünse saat 16.00'dan sonra kahve içmemek.
- Zihni boşaltmak için rahatlama egzersizleri yapmak.
- Yatak odasının sessiz ve loş olmasını sağlamak.
- Yatmadan önce tuvalete girmek.
Özetle:
Depresyon, yaygın bir MS belirtisidir ve uyku bozuklukları ile birlikte görülebilir. Bunun birçok olası açıklaması vardır. Depresyon ve uyku bozuklukları gibi MS belirtilerinden kaçınmanın önemli bir yöntemi; düzenli tedavi ve hekim ile iletişim içinde olmaktır.
